محمدعلی عرب نژاد عاکف ادبی اجتماعی مذهبی
یادداشت: چندیست که موضوع جنجال برانگیز اکران فیلم رستاخیز به کارگردانی احمدرضا درویش، نقل محافل مذهبی و موضوع مهم رسانه ها و فضای مجازی شده است؛ به حدی که این موضع به دفتر مراجع عظام تقلید، ائمه ی جمعه و حتی بیت رهبری معظم کشیده شده است. جمع کثیری از فعالان مذهبی و فرهنگی و تعدادی از مداحان و صاحبان منبر و تریبون با بیان و انتشار دیدگاه های خود یا به نقل از مراجع و شخصیت های بزرگ نظام، با نوشتن نامه، اعلام تریبونی، ارسال پیام و… درباره ی اکران این فیلم اظهار نظرهای متفاوتی داشته و دارند.
از میان این همه نقطه نظراتی که وجود دارد و با توجه به سوابق دست اندکاران ساخت این فیلم، به نظر میرسد بسیاری از نظرات و شکوائیه های موجود غالبا از سر تعصب و احساس و کمتر منطبق با انتقاد سازنده است. از سویی مطالعه ی اجمالی نظرات ایراد شده نشان می دهد بیشترین بحثی که مورد توجه قرار گرفته است جدای از اشارات کم و کوتاهی که به محتوا و هدف اصلی فیلم می شود، بیشتر به موضوع به تصویر کشیدن برخی از شخصیت های بزرگ کربلا از جمله چهره ی منیر حضرت ابالفضل علیه السلام و سایر شهدای کربلا پرداخته می شود.
این درحالیست که مراجعه به فتاوای اغلب مراجع و از طرفی نظر و فتوای رهبری مبنی بر به تصویر کشیدن شخصیت های معصومین و بزرگان دین، راه را بری ادامه ی این حرکت هموار می کند. به نظر می رسد یک عده با جنجال آفرینی های تعمدی یا غیرعمدی کمی از مراجع هم پا را فراتر گذاشته اند!
البته ناگفته نماند؛ بطور طبیعی ممکن است ساخت و اکران چنین فیلمی دارای اشکالاتی باشد؛ لیکن به لحاظ منطقی و عقلانی این اشکالات به هیچ وجه دلیل بر جنجال آفرینی نبوده و نمی توان اینگونه اشکالات را به چالش های بزرگ تعبیر کرد چراکه با ایجاد همهمه کاری از پیش نخواهد رفت بلکه طبق تجربه ی تاریخی اینگونه رفتارهای خلاف هنجار، مسیر رفع اشکالات را ناهموارتر خواهد ساخت. حتی چنانچه این وضعیت را چالش هم بدانیم؛ طبق ادله ی منطقی، عقلانی دین مبین اسلام هم وظیفه ی یک شخص متدین و مکتبی در برخورد با چالش های مذهبی راه صلاح و اصلاح را در پیش می گیرد و برخورد منتقدانه و در عین حال منصفانه را سرلوحه ی کار و رفع معضل قرار می دهد.
اینکه حالا بنده و امثال بنده که تریبون یا قلمی در دست داریم و یا رسانه ای را دراختیار گرفتیم بخواهیم برای و یا به بهانه ی انتقاد، خواسته و یا ناخواسته به ایجاد ناهنجاری بپردازیم کار معقول و مناسبی نخواهد بود.
ضرب المثل «نیمه ی پر لیوان» همیشه و همه جا صادق است. کاری بمعنای یک فیلم سینمایی با یک هزینه ی بالا در بیان بزرگترین واقعه ی حماسی شیعی و به جهت به تصویر کشیدن واقعه عظیم و درس آموز عاشورا-که بیانگر آزاداگی و آزادمردی و حماسه آفرینی مردان مرد تاریخ است-در حال انجام است. این نیمه ی پر لیوان است و حالا نیمه ی خالی آن هم باید با تعقل و منطق پر شود. وضعیت سینمای امروز ما با ساخت بسیاری از فیلم های مضحک و بدون محتوا که حتی بعضاً با تقلید از سینمای غرب و هالیوود، در بسیاری از جاها با هدف و غرض به تبلیغ از برخی شخصیت ها، تفکرات و منش های غیر دینی پرداخته می پردازد؛ نیازمند به ورود جدی به عرصه ی دین و مکتب است. با این اوضاع حاکم بر سینما، امروز یک فیلم مذهبی ساخته می شود و اشکال هم دارد آیا باید به رفع اشکال و حل مسئله پرداخت یا اینکه دنبال پاک کردن صورت مسئله بود؟ کدام؟!
چندی قبل هم دیدیم در سریال تاریخی، آموزنده، زیبا، جذاب و مملو از درس «مختار نامه» یک عده بدون در نظر گرفتن محتوای ارزشمند این مجموعه و هزینه های انجام شده و زحمات قابل توجهی که در ساخت و پخش آن کشیده شده بود به مسائل واهی و یا کوچک مانند موسیقی و آهنگ و صدای پایان فیلم پرداختند!! مدتی روی این قضیه مانورهی فراوان و بی نتیجه داده شد. در حالیکه اصل به تصویر کشیدن تاریخ این قیام و هدف شخصیتی مانند مختار، خود دارای نکات ارزنده ای بود که بدلیل تعصبات بی مورد از دید متعصبین پنهان ماند.
کوتاه اینکه: چه خوب است؛ افراد صاحب نظر دینی و مذهبی و فعالان این عرصه و صاحبان تریبون، منبر، رسانه، قلم و… در برخورد با اینگونه مسائل به طور جدی و درعین حال منطقی و عقلانی و منصفانه به مسائل اینچینی ورود پیدا کنند و مهمتر اینکه بدانند وقتی در جریان چنین موضوعاتی بزرگان دین و مراجع و شخصیت های بزرگ نظرات خود را اعلام و اثرات مفید خود را برکار گذاشته اند؛ جای ابراز عقیده ی مجدد از سوی برخی ها وجود نداشته و نخواهد داشت.
والسلام.
